Geen categorie

Bikkelen is een spel, dat vroeger veel op de speelplaats van de scholen werd gespeeld.
Het spelschema hierbij is als volgt: men werpt tegelijk de 5 bikkels omhoog en probeert zoveel mogelijk bikkels op de handrug op te vangen.
Dan wipt men de opgevangen bikkels vanop de handrug terug omhoog en vangt ze vervolgens in de handpalm. Dit alles gebeurt met één en dezelfde hand.
Zo worden er verschillende opdrachten uitgevoerd.

Maar wat zijn bikkels en waarvan worden ze gemaakt?
Bikkels zijn gewrichtsbeentjes die afkomstig waren uit de hiel van een geit of schaap.
Maar soms worden er ook loden of ijzeren voorwerpen voor gebruikt, gepolijste steentjes, houten blokjes of schakels van een fietsketting.

Gebruik steentjes, suikerklontjes of kroonkurken en organiseer je eigen bikkeltoernooi op de speelplaats!

In het dorp Putte wonen heel wat hanen die graag hun keel openzetten. En dat is geen toeval! Al sinds 1946 bestaat daar de Putse Hanenclub, een groep mensen die graag hanenkraaien als spel speelt.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog begonnen vijf vrienden met dit leuke volksspel. De eerste keren speelden ze het in een houten loods in het centrum van Putte. Later verhuisden ze naar cafés in het dorp, zoals Het Kapmes, De Ster en De Heidebloem. Op het hoogtepunt had de club wel vijftig leden, elk met hun eigen haan. En zoals ze het vaak in de plaatselijke krant zeiden: “Hoe meer hanen, hoe meer gekraai!”

Voor het spel gebruiken ze meestal kleine Engelse krielhanen. Die worden de avond ervoor al apart gezet in het donker, zodat ze de volgende ochtend goed uitgerust zijn om te kraaien. Een haan kraait tijdens zo’n wedstrijd gemiddeld zestig tot vijfenzestig keer in een halfuur. Maar de recordhaan uit Putte kraaide ooit zelfs 219 keer in dertig minuten!

Hoe werkt het spel?
Elke haan zit in een eigen hokje. Een paar juryleden tellen hoe vaak elke haan kraait in een halfuur. Voor het spel begint, mag iedereen een gokje wagen: hoe vaak denk jij dat een haan zal kraaien? Je kiest een getal, bijvoorbeeld vijftig of vijfenzeventig, en betaalt een klein bedrag om mee te doen.

Wie goed raadt, wint een prijs! Stel dat jij gokt dat een haan vijftig keer kraait en dat doet hij ook precies, dan win jij de hoofdprijs. De haan die het allermeest kraait, levert zijn eigenaar ook een prijs op. En wie er helemaal naast zat met zijn gok, krijgt een troostprijs.

Elke zondagvoormiddag werd er hanenkraaien gespeeld. En soms was er ook een groot kampioenschap. De laatste jaren is het wat rustiger geworden bij de Putse Hanenclub, maar wie weet horen we binnenkort weer vrolijk gekraai in Putte!

Een andere versie van deze tekst geschreven door Robby Goovaerts verscheen ook al in het Beestig Bladerboekje voor Erfgoeddag 2024.

Erfgoeddag 2025 draait om het thema ‘Game On!.’ Of je nu oude volksspelen nieuw leven wilt inblazen, een interactieve tentoonstelling over sportgeschiedenis wilt organiseren, of samen met lokale jeugdverenigingen een doe-activiteit wilt opzetten: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Organiseert jouw vereniging een activiteit voor Erfgoeddag in 2025? Schrijf je activiteit dan zeker in voor 19 januari 2025.

Erfgoeddag Kempen gaat door in het weekend van 26 & 27 april 2025.

Dit jaar gaat de Erfgoedweek voor scholen door van 17 tot 28 april. Onder de titel ‘Klasbak’ trekken erfgoedkenners naar de school, zoals Maria Gommeren in Essen.

“Van instappertjes in de kleuterklas tot laatstejaars in het secundair onderwijs, de Essense scholen ontvangen dagelijks meer dan 3000 leerlingen verspreid over 11 verschillende scholen,” vertelt Inge Daems van de Cultuurdienst van Essen. De gemeente vindt de Erfgoedweek dan ook belangrijk. Kinderen en jongeren inzicht geven in het verleden, van het lokale gebeuren tot het grotere verhaal, leert hen het dagelijks leven van vandaag beter begrijpen. Door erfgoed tot bij hen in de klas te brengen maken we het toegankelijk en verstaanbaar.

Waarom doe ik mee als “Klasbak”? Vooral omdat ik het zelf graag doe, maar ook omdat ik op deze manier aan heel veel kinderen (ik bereik ongeveer 500 leerlingen) iets kan meegeven over de geschiedenis van hun eigen omgeving en de manier van leven die toen gebruikelijk was. Kinderen zijn leergierig en nemen oude verhalen graag mee in hun eigen beleving. Veel voorbereiding om te “Klasbakken” vraagt het niet omdat ik vooral uit eigen ervaring kan spreken.

Als afsluiter vragen we aan onze Klasbak: welk Erfgoedweetje zou elke Essenaar moeten weten? “Als Essenaar zou iedereen moeten weten wat de dieren op ons gemeentelijk wapenschild betekenen.” Weet jij het? 😉

Wij kijken uit naar een beestige Erfgoeddag! Nog even en het is zover. Erfgoed Voorkempen mocht een kijkje nemen achter de schermen bij de voorbereidingen in Zoersel. Bij het levend erfgoedhof van Ferme NeElke is men druk aan de slag. Er worden opnames gemaakt, daar helpt de cultuurdienst van Gemeente Zoersel bij. Tijdens de Erfgoedweek voor scholen en op Erfgoeddag kan je via een zoektocht op het erf via QR-codes leuke weetjes, anekdotes en filmpjes ontdekken.

Wat maakt een dierenras Kempens? En waarom heb je een varken nodig op een boerderij? Dat kom je allemaal te weten, als je de QR-bordjes vindt!

Ferme NeElke lijkt op een boerderijtje uit een kinderboek, met van elke soort wel enkele dieren die er vrolijk rondlopen, omgeven door hagen en bomen én met een moestuin. Neel en Elke vertellen je over hun erfgoedhof met vier Kempense rassen. Voor alles over lokale geschiedenis kan je de weetjes van Leo Cautereels opsporen. Weet je liever meer over de omgeving en het landschap? Ga dan op zoek naar de bordjes van boswachter Werner. Op interactieve wijze kom je te weten wat deze boerderij erfgoedwaardig maakt.

Meer over de activiteit.

Het was een inspirerende bijeenkomst aan de Hooibeekhoeve in Geel! We leerden bij over verschillende thema’s: educatie, interactie, communicatie en originaliteit. Lees alles na in het verslag en herbekijk de presentaties. Vul a.u.b. ook onze vragenlijst in, met jullie feedback en ideeën kunnen we volgend jaar weer een boeiende editie plannen!

---

Kempen inspireert!

Een beestige Erfgoeddag op zondag 23 april 2023. In de Kempen maken we er weer een heel weekend van: 21 tot 23 april. Voor scholen is er de Erfgoeddag-week tussen 17 en 28 april. Wij willen je graag inspireren om een interessante erfgoedagactiviteit te organiseren. Dat doen we door op donderdag 24 november een inspiratiedag te organiseren in de Hooibeekhoeve te Geel. 

Ook dit jaar werken Erfgoed Noorderkempen, Erfgoed Voorkempen, Kempens Karakter en Stuifzand samen onder de noemer Erfgoeddag Kempen. We stellen onze plannen op de inspiratiedag graag aan jullie voor!

Kies je eigen programma en schrijf je in!
Inschrijven voor de inspiratiedag op donderdag 24 november is gratis en kan tot en met 18 november. Je vindt het inschrijvingsformulier en programma hier. Van 10.45 tot 12.30 uur staan er twee keuzesessies op het programma. Als je inschrijft, kan je aangeven welke sessies je wil volgen.